چاری بكەن تا هەناسەیەكی تیاماوە

قادر حاجی عەلی


04/05/2020

لەدەیەی سێیەمی حوكمڕانی كوردی نزیك دەبینەوەو، لەشكستێكەوە دەماندەنە دەست شكستێكی تر. نزیكەی سی ساڵە، زیاتر لە پێنج ملیۆن كەس، باجی شكست و چاوچنۆكی و نابەرپرسیارێتی،  پێنج شەش كەسە دەدەن، نە گوێیەكیان هەیە بۆ بیستن، نە باكیشیان هەیە بە كەوتن.

دەستبردن بۆ نەوت، بەناوی سەربەخۆكردنی ئابورییەوە، كوردستانی دووچاری ڕۆژێكی تاریك و بێ ئاسۆ كردووە، دوای چەندین ساڵ لە فرۆشتنی نەوت و بانگەشەی چوونە سەر نەخشەی وزەی جیهان، دەستە نا ئەمنیەكان بوونە ملیاردێرو، میللەتیش هەژارو نەبوو و بێدەرەتان كەوت. 

پێناچێت ئابوری كوردستان بەمزوانە بەرەو باشی و جێگیربوون بڕوات، پێگەی سیاسی هەرێمیش لەبەرامبەر بەغداد لەدۆخێكدایە كەس بەخیلی پێنابات. حكومەت مووچەی پێنادرێ، دەوڵەتداری پێناكرێ، غەیری شیعارات و یەكتر تەخوینكردن، حیكایەتێكیان نەماوە بۆ خەڵكی بكەن.

ئەگەر دەسەڵاتداران ئەیانەوێت بارودۆخەكە لەوە ئاڵۆزتر نەبێت و، لەدەست دەرنەچێ، ئەوا چاریان نییە جگە لەوەی دان بەشكستی خۆیاندا بنێن و، دەستیش بكەن بەگیرفان و ژمارەی بانكەكان و پرۆژەكانیانداو پارەی دزراوی خەڵك بهێننەوە. 

دەسەڵاتدارانی هەردوو حیزب بەتایبەت ئەوانەی نەوت و غازو بازاڕیان داگیركردووە، دەتوانن پارەی چەندین مانگ بۆ مووچەو پێداویستی  وڵات  فەراهەمبكەن...خەڵك برسییە، بێزارە، نائومێدە. ئەمانە بەسن بۆ ئەوەی چیتر ناعەدالەتی قبوڵ نەكەن و، بێدەنگ نەبن.

ناكرێت خوێن و ڕەنج و ماندبوونی هەزاران ڕۆڵەی ئەم میللەتە، ئەنفال و كیمیاباران و تاوانە گەورەكان دەرهەق بەم گەلە، بكەن بە قوربانی بەرژوەندی تایبەتی خۆتان، خەباتی سەد ساڵەی گەلێك بكەن بە قوربانی پارەو كۆمپانیاو پۆست و ناوبانگ. ئۆباڵی مێژوویی گەورەتان لەئەستۆیە، شیعارە بەسەرچووەكانتان كۆبكەنەوە، كاتی ئەوەیە بیرێكی جدی لەگیرفانی بەتاڵی خەڵكبكەنەوە.  

كێشەی خەڵك سیستم نییە، كێشەی خەڵك ناعەدالەتییە لەدابەشكردنی سامانەكەی، بردنی بەناهەق و بێكۆتایی قوت و داهاتەكەیەتی. كێشەی ئانی مەركەزی و نامەركەزی نییە، سیستم لەجەوێكی بارگاوی بە تەخوین و موزایەدەكردندا ناگۆڕێت. چی لەژیانی خەڵك ئەگۆڕێت حیزبێك لەهەولێر داهاتو گومرگ بدزێت و قۆرغی بازاڕبكات،  حزبێكی دەسەڵاتداری تریش لە سلێمانی هەمان كاربكات؟.

لەهەردوو حاڵەتەكەدا خەڵك برسی دەبێت وەك ئێستا. سیستمی باش و، دەسەڵاتی دادپەروەر خەمی باشكردنی گوزەرانی خەڵك و گۆڕینی هەلومەرجی ژیانێتی، جیاكاری ناكات لەنێوان ناوچە و ئینسانەكان، بەهۆی جیاوازی ئینتماو بیركردنەوەیان.

وا دەردەكەوێت لەم ساتەوەختەدا لێكدانەوەی هەر حیزبێك بۆ مەركەزی و نامەركەزی ڕەنگدانەوەی بەرژوەندی خۆیبێت، جا پەرچە كرداربێت یان بۆ باڵادەستی لێپرسراوەكانی، كە شتێكی وا لە دۆخەكە ناگۆڕێت. ناعەدالەتی  لەهەولێر بێت یان لە سلێمانی یان هەر جێگایەك بۆ خەڵك جیاوازی نییە. چارەسەر دەسەڵاتێكی نیشتمانی پاكە لەهەر كوێیەكیان بێت، ئەو كات ساغكردنەوەی مەركەزی و نامەركەزی كارێكی ئاسانە، كە بێگومان لە لامەركەزیدا لەگەڵ ئەوەی كارو ئیدارە باشتر ئەڕوات، دیكتاتۆری گەورەش دروستنابێت.