- نوكتەیەك هەیە ئەڵێ، دوو كەس پێش ئیعدامكردنیان، بەمیان ئەڵێن دوا داواكاریت چیە، ئەڵێ ئەمەوێ دایكم ببینم. بەویان ئەڵێن ئەی تۆ دوا داواكاریت چیە، ئەڵێ من ئەمەوێ (ئەو دایكی نەبینێ)!
- سروشتی ململانێ وایە، كە تەنیا حەزی سەركەوتنی خۆتت ناداتێ، بەڵكو حەزی ژێركەوتنی ئەویش. ئاخر بردنەوەكەی تۆ بە ناو دۆڕانی ئەودا ئەڕواو ئەمەش یەكێكە لە كێشە ئەخلاقییەكانی ململانێ. بەڵام خۆ پێشكەوتنەكان و جوڵەی مێژووش هەر بەوێدا هاتووە، ئەی ئەمەیان چی لێبكەین؟
- سۆسیالیزم هەوڵێكی مرۆڤ بوو، بۆ ئەوەی ململانێ ژیان نەكات بە جەنگەڵ و ماسییە گەورەكان ماسییە بچوكەكان نەخۆن. لیبرالیزم هەوڵێكی مرۆڤ بوو، بۆئەوەی ململانێ نەمرێ و خودی حەوزەكە، نەبێ بە ژەهری خنكاندنی هەموو ماسییەكان.
- ئەمەوێ بڵێم، بەهاكان پاكێجێكەو تێكەڵەی هەموویان ژیانەو یەكێكیشیان بە تەنیا، دۆزەخە. "یەكسانی" چەنێك مانادارو جوانە، "بە تەنیا" ئەبێتە وەحشی خواردنی ئازادی، وەكو ئەوەی كە لە وڵاتە سۆسیالیستییەكاندا خواردی. "ئازادی" چەنێك پێویست و جوانە، "بە تەنیا" ئەبێتە وەحشی خواردنی یەكسانی، وەكو ئەوەی كە لە نیۆلیبرالیزمدا ئەیخوا. یەعنی وەرگرتنی بەهایەك بە تەنیا، یەكسانە بە كوشتنی مرۆڤ بەو بەهایە.
- سەرمایەداری لە زۆر ڕووەوە بەرهەمدارترین قۆناغی مێژووە، بەڵام كێشەی مرۆڤ ئەوەیە كە ناتوانێ ململانێ بكاو وەحش دروستنەكات. یەعنی ماركس ناتوانێ بەبێ دیواندنی سەرمایەداری، ڕەخنەی واقعەكە بكات. خۆ ڕەخنەكانی ماركس لە سەرمایەداری، لەجێی خۆیەتی، بەڵام دیواندنەكەی بۆ سەرمایەداری، ئا ئەوەیان لەجێ ی خۆی نیەو زیاتر عوقدەیە نەك هۆشیاری.
- سەیریش ئەوەیە، كاتێ فیكری فەیلەسوفان، ئەبێتە ئایدۆلۆژیایەكی سیاسی، ئیتر بەشە مەعریفییەكەی ئەكەوێتە پەراوێزو بەشە عوقدەكەی وەكو پەتا بڵاوئەبێتەوە! ئاخر ئایدۆلۆژیا شەڕی هەیەو شەڕیش پێویستی بە هێز و حەشامەتەو ئەوەش بە دۆخی دەروونی دروستئەكرێ نەك بە دۆخی مەعریفی.
- كەس بەقەت ئیسلامییەكان وشەی علمانیەت سەرف ناكا، بەڵام لە دە ئیسلامی، نۆیان نازانن علمانیەت چیە، چونكە ئەسڵەن شتەكە بۆ زانین نیە، بەڵكو پەتی گرێ دەروونییەكەیە بۆ ڕاوكردنی حەشامەت. شەیتاندن دیوەكەی تری پیرۆزكردنە، كاتێ سیستەمێك بەناو دێواندنی ڕەهادا ئەبرێ، لەولاوە یۆتۆپیایەكەی پێرفێكت ئامادەیە بۆ سەپاندن. یەعنی لە پشت هەر گرێسازی و شەیتاندنێكەوە، تۆتالیتاریەتێك خۆی حەشارداوە.
- هەنێ برادەر جوهدێكی زۆریان لەوەدا سەرف كرد، كە (ناسیۆنالیزم) بە پرۆسەی شەیتاندن و جنێواندندا بەرن و كردیانە شاگرێ ی خۆیان، خۆ ئەگەر نیوەی ئەو جوهدەیان لە ئارگۆمێنتی عەقڵانیدا خەرج بكرایە، ئێستا هۆشیاری خۆیان و ئێمەش بە ناسیۆنالیزم بەرزتربوو. فەوزایەكی گەورە لە دەوری چەمكی جێندەر دروستكراو نەتیجەكەشی هەر ئەوەبوو كە نەمانزانی جێندەر چیە!
- بێمەوە سەر نوكتەكەو ڕەبتی بكەمەوە بە وەرزشەوە. لەڕاستییدا لایەكی جیهان، بە هەنێ هۆكار، حەزی ئەكرد میسی كاسەكە بەرێ و لایەكیش بە هەنێ هۆكار، حەزیان نەئەكرد بیبا. فەرقەكە ئەوەیە، حەزی یەكەمیان حەزێكی ئیجابی بوو، بەڵام حەزی دووەمیان (حەزی دایكی نەبینێ)بوو. هەڵبەتە كریستیانۆش لە نیهائیدابووایە، هەمان حەزی دایكی نەبینێ، لەلایەن هاندەرانی میسییەوە ڕوویئەداو نەخۆشییەكە جیهانییە!
- حەزی "دایكی نەبینێ" حەزێكی سروشتییەو بە ڕێژەی جیاو بەپێ ی دۆخەكان، لەناو هەمووماندا هەیە، بەڵام چۆن خۆمان پەروەردە بكەین بۆ ئەوەی كوالیتی حەز بەرزبكەینەوە بۆ ئاستێكی سازو ئیجابی؟ ئا لێرەدا ئەبێ عەقڵ هاوكارمانبێ دەسكاری (ململانێ) بكەین، چونكە (ململانێ ی دووجەمسەریی) دەروونمان بچوك ئەكاتەوەو ڕامانئەكێشێ بۆ ناچەی حەزە گرگنەكان.
- ئەبێ بیرمەدانی جیهان، ڕەخنەی ئەوە بكەن، ئەو حاڵەتەی (كریستیانۆ و میسی) جارێكی تر دووبارە نەبێتەوەو ڕاگەیاندن و كۆمپانیاكان، لەپێناوی بینەری زیاترو دەسكەوتی زیاتر، یاری كورت نەكەنەوە لە دوو یاریزانداو دەروونی جیهانیش لەوێدا گرێ نەدەن. بەڵكو گرنگە ململانێ فرەیی بكرێتەوەو هەمیشە تەركیزی ڕاگەیاندن، لەسەر زیاد لە دوو یاریزان بێت، كە واقعەكەش خۆی هەر وایەو لەڕاستییدا لەپاڵ مێسی و كریستیانۆدا یاریزانی تریش هەبوون، بەڵام ڕاگەیاندن و سەرمایە، دەروونی مرۆڤ باش ئەناسن و ئەزانن لە دوانێتییەوە ڕاوئەكرێ!
- خۆ ڕاستە ئەو شەڕەكەڵەشێرە، چێژی خۆی هەیە، بەڵام ئەبێ ڕیفۆرم لە چیژدا بكرێ و مرۆڤ لەسەر چێژێكی بەرزتر ڕابهێنرێ و فیكرو ڕاگەیاندن و پەروەردەش بخرێتە خزمەتی ئەو ڕاهێنانە. عاتیفەش ئاسایی و جوانەو پێچەوانەی عەقڵانیەت نیە، ئەگەر حەزەكە ئیجابی بێت. عاتیفە لەوێدا ئەبێتە گرێ و ئەكەوێتە دژی هۆشیاری، ئەگەر شتەكە ببێتە حەزی دایكی نەبینێ!
- وەكچۆن ڕاسیزم بە یاسا قەدەغەیە، ئەبێ چیتر زەقكردنەوەی دووجەمسەریش هەمان مامەڵەی لەگەڵ بكرێ، چونكە فاشیزم و تاكڕەهەندییەكان، هەر لە كەشی دوو جەمسەرییەوە دروست ئەبن. بۆ قۆناغی داهاتووی ململانێ، ئێستا "ئیمپاپێ" بە توانایەكی زۆرەوە حازرەو جەمسەرێكە، نابێ ڕاگەیاندن جەمسەری بەرامبەری بۆ دروستكا، بەڵكو ئەبێ، هەمیشە زیاد لە دووكەس، جێ ی باس بێت و ئا لەوێوە دەسكاری دەروون و هۆشیاری و چێژی مرۆڤ بكرێ و "ململانێ" پەروەردە بكرێتەوە!
- ململانێ ی جەنگەڵیی دووانیە، وەكو شەرەكەڵەشێر و حەلەبەی ڕۆمانی وایەو هەر خۆپەرستی و شەڕەنگێزی و حەزە گرگنەكانی مرۆڤ ئەوروژێنێت. ململانێ لەوێوە پەروەردە ئەكرێ، كە گرێ ی "دوو" تێپەڕێنین. لە گرێ ی (دوو)دا، مرۆڤ لە دیوە باڵاكەی خۆی ئەپچڕێ و دیتە ناوچەی حەزە بچوكەكان، هەموو ئەوەش لەپێناو (یەك)ی زاڵ و خۆپەرستانە. بەڵێ هەموو دووجەمسەرییەك بۆ دروستكردنی یەكی فیرعەون و نادیموكراتە!
- بردنەوەی ئەرجەنتین لەوێوە باشبوو، كە میسی كاسەكەی بینی، ئەگەر نەیبینیایە "حەزی دایكی نەبینێ" سەرئەكەوت و وزەیەكی سلبیی بە جیهاندا بڵاوئەبووەوە. ئەوە بۆ كریستیانۆش هەروایەو ئەگەر لە نیهائیدابووایە، بۆ دەروونی جیهان وا باشبوو كە دایكی ببینی. ئاگاداربە ئەڵێم باشبوو ناڵێم خۆشبوو. خۆپەروەردەكردنەكەش هەر ئەوەیە كە، ئەو خۆشە لەگەڵ باشەكە تەبا بكەینەوەو ببن بە یەك، كە ئەوەش ئاسان نیەو سەرەتا شەڕكردن لەگەڵ خۆی ئەوێ، بەڵام دواتر وەكو هەموو ڕاهاتنەكانی تر، بەوەش ڕادێین و ئەبێ بە حاڵەتە ئاساییەكە!
- سیاسەت و ئاین ڕەقترین ناوچەی ململانێ ی جەنگەڵییە، بۆیە ئیشەكە لەوێوە ناكرێ، ئەبێ لە وەرزش و هونەرو بوارەكانی ترەوە گرێ ی دووجەمسەری تێپەڕێنرێ و ململانێ فرەیی بكرێتەوە، بەڵكو بەوە، دەمارگیری ئاین و سیاسەتیش بڕێك خاوببێتەوە.
- جارێكیان برادەرێكی ئاپۆچی وتی، هەڤاڵ ئێمە جیاوازین لەوانیتر، ئێمە پەروەردەی ئایدۆلۆژییمان هەیە. وتم هەڤاڵ ئەوەی بە پەروەردەی ئایدۆلۆژییدا بڕوات، ئەبێ جاریكی تر پەروەردە بكرێتەوە بە فرەیی، چونكە پەروەردەی ئایدۆلۆژی تەنیا گرێ ی تاكڕەهەندی توند ئەكاتەوە. كێشەی ئێمە ئەوەنیە كێ حەزی لە چ حیزب و سەركردەو یانەو ئایدۆلۆژیایەكە، كێشەی ئێمە دەماری تاكڕەهەندییەو ئەم دەمارەش لە ململانێ ی دووجەمسەرییەوە توند ئەبێتەوە، بۆیە نابێ ئەو كەشەی بۆ گەرم بكەین!
- وتراوە مرۆڤ بێ پۆلینكردن ناتوانێ عەقڵانی بێت. بەڵام نزمترین ئاستی پۆلێنكردن، دوانێتییە. ئا ئەمە چونكە پشتیوانی سروشتی هەیەو شەو و ڕۆژ سارد و گەرم نێر و مێ.. هەمووی دوانییە،، هەروەها چونكە پشتیوانی كولتوری هەیەو تەواوی مەنزومەی ئەخلاقی لەسەر بنەمای چاكەو خراپە دامەزراوە،، ئیتر مرۆڤ ڕێگا ئاسانەكە هەڵئەبژێرێ و بە كەمترین بیركردنەوە، شتەكان دابەشی دوو ئەكاو ئەسڵەن بیركردنەوەشی هەر ناوێ، چونكە دوانێتی ناوچەی هەستە نەك ناوچەی عەقڵ. تەواوی پرۆسەی گەمژاندنیش لەوێوە ئەكرێ، سیاسی و بازرگان و كاهین و ڕاگەیاندن.. هەمووی هەر بە قولاپی دوانێتی ڕاومان ئەكەن!
- چۆن "ململانێ ی جەنگەڵی" بكەین بە "ململانێ ی پەروەردەكراو"؟ چۆن "عەقڵی سادە" بەرزبكەینەوە بۆ "عەقڵی بیركەرەوە"؟ لات سەیرنەبێ، پێشكەوتووترین كۆمەڵگاش، خەڵكەكەی هەر لەسەر عەقڵی سادەن، بەڵام ئایا سیستەمی سیاسی و ڕۆشنبیری و پەروەردەیی، ئەم عەقڵە سادەیە بەرزئەكاتەوە بۆ عەقڵی بیركەرەوە، یاخود عەقڵی تەسكی حیزبی و ئایدۆلۆژی، عەقڵە سادەكە نزم ئەكاتەوە بۆ قۆناغی دەمارگیری؟
- لای ئێمە دوومیان ڕوویداوە، دەسەڵاتێكی فاسدو حیزبگەلێكی پۆپۆلیست، عەقڵی سادەیان بە دیوە خراپەكەیا بردووە. سەیركە لەسەر هەرشتێ، لەبری تێگەیشتن، دوو جەبهەی شەڕ دروستئەبێ، چونكە عەقڵی سادە بۆ ئەوێ ئاڕاستەكراوەو ڕاگەیاندن و حیزب و ڕۆشنبیر و ئایین.. بۆ ئەوێ ی ئەبات.
- سەیركە لەسەر وانەی ئایین، چ فەوزایەك دروستكرا، لەكاتێكا مەسەلەكە ئەوە نەبوو وانەكە لاببرێ، مەسەلەكە ئەوەبوو وانەكە فرەیی بكرێتەوە. بەڵام ئەگەر فرەیی بكرێتەوە، ئیتر عەقڵی سادە، بەرەو قۆناغی عەقڵی بیركەرەوە ئەڕواو چیتر حیزب ناتوانێ بە "وروژاندنی دووجەمسەریی" ڕاوی بكاو مێگەلی لێ دروستكا!
- دەسەڵاتێكی فاسد، ڕێگرە لە دروستبوونی هۆشیاری، چونكە فەزای گونجاوی عەقڵ، عەدالەتەو ئەوانیش عەدالەتیان لاقە كردوە. ڕاگەیاندنی پۆپۆلیست و ئایدۆلۆژیستی پێچەوانەش، لە ئاوە لێڵەكەدا مەلە ئەكەن، ئیتر ئێمە لەناو (فیتنەو فەساد)دا گیرمان خواردوە. فەسادیش هەر ئەبێتەوە بە فیتنەو فیتنەش هەرئەبێتەوە بە فەسادو هەردوكیان هەر یەكن لە دژایەتی عەقڵدا.
- كاری سەرەكی سیاسەت و پەروەردەو حوكمڕانی، ئەوەیە كە مرۆڤ لە قۆناغی گرێ جەنگەڵییەكانەوە بەرێتە قۆناغی هۆشیاری و هاوكاری، كەچی سیاسەتی ئێمە، لە زەمانی جەلالی و مەلاییەوە، لەسەر توندكردنەوەی گرێ و بەتایبەت گرێ ی (دایكی نەبێنێ) دامەزراوە. كاری باڵای ئاین، ئاشتی و خۆشەویستییە، كەچی سەیارەی ئاینیی ئێمە، بە بەنزینی ڕق و شەڕەنگێزی ئەڕوا بەڕێوە. كاری ڕۆشنبیریی، فروانكردنی مەساحەی گفتوگۆیە، كەچێ هەنێ ڕۆشنبیر، هاوشێوەی كاهینەكان، لە دروستكردنی حەلەبەی شەڕەكەڵەشێردا كار ئەكەن!
- هاوڕێیەك وتی بۆچی مەوجەكەت ڕووكردۆتە ئیسلامییەكان، خۆ هیچ نەبێ لە پارتی و یەكێتی باشترن. وتم نا، كەسیان لە كەسیان باشتر نین، چونكە بە یەك پێوەر ناپێورێن. ئەگەر پێوەر دزیی بێت، كەس ناگاتە پارتی و یەكێتی. ئەگەریش پێوەر فیتنەچێتی و تەحریفی مانابێ، كەس ناگاتە ئیسلامیی، نمونەش ئەو فیتنەو تەحریفەیە كە لە دەوری چەمكی جێندەر دروستیان كردوە.
- مرۆڤ بە ململانێ ئەژی یان بە هاوكاری؟ ڕەنگە ئەو پرسیارە سادەیە، خاڵی جیاوازیی سۆسیالیزم و لیبرالیزم بێت و هەر یەكەشیان وەڵامێكی جیای بۆی هەبێت. بەڵام وەڵامی گونجاو بۆ هەردوكیان، فرەییە. ئەگەر فرەیی فەزاكەبێت، ئیتر ململانێش ئەكرێ و هاوكاریش،، بەڵام ئەگەر حەلەبەی دووجەمسەریی و دەمارگیریی تاكڕەهەندی فەزاكەبێت، ئیتر نە هاوكاری ڕووئەدا نە ململانێ ی تەندروست.
- یەعنی لەڕاستییدا "هیگڵ" شتێكی لەبیرچوو، مێژوو تەنیا ململانێ ی بەردەوامی تێزو ئەنتی تێز نیەو لەوسەرەوە بگاتە سەنتێز.. بەڵكو لەمسەرەوە شتێكی تر هەیە، كە بریتییە لە (پێش تێز). ئەگەر پێشتێز "فرەیی" بێت، ئیتر مێژوو كورت نابێتەوە لە شەڕەكەڵەشێری تێزو ئەنتی تێزدا، كە ئەوە زیاتر یاسای هێزە نەك یاسای ڕۆح!
- عادەتەن دەروونناسەكان، ناوی حاڵەت و نەخۆشییەكان لە ئەفسانەو ئەدەب و لە ڕووداوی دەرەوەی زانستەوە ئەهێنن، وەكو گرێ ی ئۆدیب و گرێ ی ستۆكهۆڵم.. جا من نازانم ئەو گرێیەی باسمان كرد ناوە زانستییەكەی چییە، بەڵام ئەگەر "فرۆید" ئەو نوكتەیەی ببیستایە، دڵنیام ناوی ئەنا (گرێ ی دایكی نەبێنێ).