کریستیان کاریل، رۆژنامەوان بۆ پێگەی واشینگتن پۆست، لە چاوپێکەوتنێکدا لەگەڵ د. بەرهەم ساڵح، سەرۆک کۆماری عیراق، باسیان لە بارودۆخی ئێستای عیراق و چاکسازی و کارکردن لەگەڵ ئەمریکادا کرد. ئەمە دەقی چاوپێکەوتنەکەیە:
د. بەرهەم ساڵح، سەرۆک کۆماری عیراق، ئەم مانگە لە ماڵەکەی خۆی لە شاری سلێمانی کە نزیکەی ٤٠ میل لە سنوری ئێرانەوە دوورە پێشوازی لێکردم.
گفتوگۆیەکی تێروتەسەل و بێوێنەمان ئەنجامدا. پێویستە ئاماژە بە چەند خاڵێک لە باکگراوندی د. بەرهەم بدەین. لە ساڵی ١٩٦٠ لە نێو خانەوادەیەکی کوردی دیاردا لەدایک بووە و لە تەمەنی ١٩ ساڵیدا لە لایەن رژێمی سەدام حسینەوە خراوەتە زیندانەوە. ساڵانێکی زۆری لە دەرەوەی عیراق بەسەربردووە و لە زانکۆیەکی بریتانی بڕوانامەی دکتۆرای لە ئامار و هەندەسەی کۆمپیوتەردا بەدەست هێناوە. پاشان گەڕایەوە عیراق و رۆڵێکی بەرچاوی لە سیاسەتی کوردستان و عیراقیدا بینیوە. لە نێوان ساڵانی ١٩٩٢ بۆ ٢٠٠١ لە واشینگتن نوێنەرایەتی کوردانی کردووە. زمانەکانی ئینگلیزی و کوردی و عەرەبی بە باشی دەزانێت و بە ئاسانی و خێرایی لە بەکارهێنانی زمانێکیانەوە دەتوانێت بیگۆڕێت بۆ زمانێکی دیکە.
د. بەرهەم پێێ وتم کە عیراق هێشتا لە پرۆسەی چاکسازی ئەو زیانانەدایە کە لێکەوتەی نزیکەی ٤٠ ساڵ لە جەنگ و گرفتی ناوخۆیی بەردەوامن. زیاد لە ساڵێکە کە هێزە عیراقییەکان توانیویانە کۆنترۆڵی شاری موسڵ بکەنەوە کە دووەم گەورەترین شاری عیراقە و لەژێر دەستی رێکخراوی تیرۆرستی داعشدا بوو. شارەکە لە بارێکی وێراندایە.
پێی وتم، "ئەگەر لە من دەپرسیت ئیدارەی حکومەتی عیراق سەرکەوتووە؟ بەدڵنیایی نەخێر. وڵاتی عیراق لە پێشکەوتندایە؟ پێم وایە کە ئەگەر هەیە ئەم وڵاتە بەرەو ئاڕاستەیەکی راست بڕوات. بەڵام ئەو کێشانەی لە رابردووەوە ماونەتەوە بەڕاستی زۆر ئاڵۆز و گەورەن." بە درێژی باسی لە پێویستی بەرەنگار بوونەوەی دیاردەی گەندەڵی لە ئیدارەی عیراقدا کرد و باسی لە شکستەکانی حکومەت کرد لە دابینکردنی خزمەتگوری سەرەتایی وەک ئاو و کارەبا و رێگریکردن لە دووبارە سەرهەڵدانەوەی داعش
بەڵام د. بەرهەم گەشبینە بۆ داهاتووی وڵاتەکەی. پێی وتم، "ژیان لە گەڕانەوەدایە. هەر کاتێک کە لە کۆشکی سەرۆکایەتی لە بەغداد دێمە دەرەوە، زیاتر و زیاتر گەڕانەوە بۆ باری ئاسایی دەبینم. پێم وایە کە هەلێک لە ئارادایە و پێویستە بەرز بینرخێنین. ماوەیەکی زۆرە بارودۆخ وەک ئێشتا نەبووە، ئێستا کاتێکی بەنرخە، بەڵام دەبێت بە وردی مامەڵەی لەگەڵ بکەین."
د. بەرهەم پێی وتم، "هەست بە جۆرە پەلەکردن و جۆشێک دەکرێت لە کابینەی ئێستادا." بۆ زانیاری، عیراق لە مانگی ئایاردا دەنگدانی ئەنجامدا و نزیکەی پێنج مانگی خایاند بۆ پێکهێنانی حکومەت و عادل عەبدولمەهدی پۆستی سەرۆک وەزیرانی وەرگرت کە زۆرجار بە کەسێکی بێ لایەن ناو دەبرێت. د. بەرهەم لە بەرواری ٢ی تشرینی یەکەمدا بە زۆرینەی دەنگی پەرلەمان وەک سەرۆک کۆمار هەڵبژێردرا. پێی وتم، "ئێمە پێویستە ئەرکەکانمان بەجێ بهێنین. بە پێچەوانەوە، ناتوانین متمانەی رای گشتی بەدەست بهێنین. لە عیراق رای گشتی گرنگە و کاریگەری هەیە. خەڵک بۆچوونی خۆیان دەردەبڕن و بەشدارن."
بۆ ساتێک بیر لەمە بکەنەوە. عیراق، ئەو وڵاتەی لە خەیاڵی ئێمەی ئەمریکیدا ئاژاوە و جەنگی بێ کۆتایە ئێستا دیمۆکراسییە. هاوڵاتییان دەنگ دەدەن و سەرکردکان دەبێت بە دەم داواکاری هاوڵاتیانەوە بچن یاخود دووبارە دەنگیان پێ نادرێتەوە. دیمۆکراسییەکی گرفتدار و د. بەرهەم خۆی یەکەم کەسە کە دان بەمەدا بنێت، بەڵام ئەو دام و دەزگایانەی پاش روخانی رژێمی سەدام دامەزرێنران تا ئەمڕۆش بەکارن. گەلی عیراق بەردەوام خۆپیشاندان ئەنجامدەدەن. ئایەتوڵا عەلی سیستانی، کە دیاترین رابەری ئاینی عیراقە، بەردەوام پشتگیری لە پرۆسەی دیمۆکراسی کردووە و هاندەری پەرەپێدانی ناشناڵیزمە.
ئێستا عیراق سەرۆک کۆمارێکی هەیە کە بە ئەزمونی زیندانەکانی سەدامدا تێپەڕیوە و لە گەلێکە کە بەرەنگاری چەندین جینۆساید و هێرشی کەلتوری بوونەتەوە و لە پێناو مافی مرۆڤدا تێدەکۆشێت. سەرباغ حەمە سەعید-ی هاوسەری، کە ئەویش پەروەردەی بریتانیایە و چالاکوانی مافی ژنانە، لە کاتی چاوپێکەوتنەکەدا لایەوە دانیشتبوو و جارێک بە بیری د. بەرهەمی هێنایەوە کە ئاماژە بە پشتگیری ژنان بدات، ئەویش ئاماژەی پێ دا.
بیر لەمە بکەنەوە. بارودۆخی شانشینی سعودی بهێننە پێش چاوی خۆتان، ئەو وڵاتەی کە سەرۆک ترەمپ وەک دۆستی سەرەکی ئەمریکا لە نێو وڵاتانی عەرەبیدا مامەڵەیان لەگەڵدا دەکات. شا سەلمان، سەرۆکی سعودییە، حوکمێکی تاکە کەسی دەکات و سیستمێکی کوشتن و پەلپەڕاندن و توندڕەوی و نایەکسانی رەگەزی و سزادانی رەخنەگران پەیڕەودەکات. خۆی و شازادە محەمەدی کوڕی، ئەو پیاوەی پێ دەچێت بەرپرس بووبێت لە کوشتنی جەمال خاشعچی رۆژنامەوان، هەڵگیرسێنەری جەنگێکی وێرانکەرن لە وڵاتی یەمەن. ئایا سعودییە ئەو وڵایەیە کە دەبێت بیکەین بە دۆستی یەکەممان لە رۆژهەڵاتی ناوەڕاست؟
بەربەستێکی سەرەکی لە نێوان پەرەپێدانی پەیوەندییەکی نێوان ئەمریکا و عیراقدا هەیە، ئەویش هیزی ئێڕانە لە رۆژهەڵاتەوە. پاش جەنگی لەناوبردنی داعش، چەندین هێزی میلیشیای چەکدار لە عیراقدا ماونەتەوە کە لەژێر سپۆنسەر و فەرمانی ئێراندان و کۆنترۆڵیان هەیە بەسەر باری ئاسایشی عیراقەوە. مایک پۆمپیۆ، وەزیری دەرەوەی ئەمریکا، هەڕەشەی بەرەنگاربوونەوەی ئەو میلیشیایانە و سزادانی ئەو سیاسەتکارە عیراقییانە دەکات کە پەیوەندییان لەگەڵ ئێراندا هەیە. ئەمە پلانێکە کە بە ئەگەری زۆرەوە زیانی بۆ زۆر لایەن دەبێت.
د. بەرهەم ئەوەی خستەڕوو کە هەبوونی پەیواندی دبلۆماسی باش لەگەڵ ئێراندا لە بەرژەوەندی عیراقە. چەند هەفتەیەک لەمەوبەر، سەرۆک ترەمپ پێشنیاری بەکارهێنانی یەکێک لە بنکە سەربازییە ئەمریکییەکان لە عیراق کرد بۆ چاودێریکردنی ئێران. د. بەرهەم بە توندی ئەو پێشنیارەی رەتکردەوە و ئاماژەی بەوە دا کە ئەرکی هێزە سەربازییەکانی ئەمریکا لە عیراق بەرەنگاربوونەوەی تیرۆرە.
د. بەرهەم لە دریژەی گفتوگۆکەماندا، بە روونی دەریبڕی کە ئارەزوومەندە ئەمریکا چالاک بێت لە هەنگاونان بۆ داهاتووی عیراق لە رێی سەرمایەگوزاری و پەروەردە و هاوکاری پەرەپێدان. د. بەرهەم وتی "عیراق پێویستی بە بوارە. پێویستی بە مەجالە بۆ پەرەسەندن. ئەمریکا دەتوانن هاوکار بن، هەر هاوکار بوون. ئێمە سوپاسگوزاری هاوکاری ئەمریکاین."
پێویستە سیاسەتکارانی واشینگتن و تاکی ئەمریکی گوێ بۆ قسەکانی د. بەرهەم رابگرن. ئێمە دەتوانین عیراق فەرامۆش بکەین و بەتەواوی لەژێر کاریگەری ئێراندا بیهێڵینەوە، یاخود دەتوانین دووبارە لەگەڵیاندا کار بکەین و بۆیان دەربخەین کە ئێمە پاڵپشتی ئەوانین و هیوا دیمۆکراسییەکانیان بەجدی وەردەگرین. لێرەدا هەلێک هەیە کە پێویستە فەرامۆشی نەکەین.
فرانسیس فوکویاما، نوسەر و چالاکوانی سیاسی ناودار، لە هەژماری تویتەری تایبەتی خۆی دەربارەی وتەکانی دکتۆر بەرهەم نوسیبووی، "واشینگتن پێویستە گوێ بۆ بەرهەم ساڵح رابگرێت."