هۆكار و چاره‌سه‌ری ژەهراوی بوون به‌خۆراک

تەندروستی

13/06/2021     ژمارەی بینراو 1554

هۆكار و چاره‌سه‌ری ژەهراوی بوون به‌خۆراک


ڕاچڵه‌كین-

وەکو دەزانن ئێستا لە وەرزی گەرما داین و تا دێت پلەکانی گەرما بەرز دەبنەوە، ئەوەی لە ئێستادا لە بنکە تەندروستیەکان و نەخۆشخانەکان دەبینرێت نەخۆشێکی زۆر سەردانیان ده‌كه‌ن کە تووشی سک چوون و ڕشانەوە بووینە،  و هۆکاری سەرەکیش بریتیە لە ژەهراوی بوون بە خۆراکی میکڕۆب گرتوو . کە لە وەزی گەرمادا زیاد دەکات بەهۆی ئەوەی لە پلەی گەرمی بەرزدا میکڕۆبەکان زووتر گەشەدەکەن لەسەر خواردنەکان و زووتر تێک دەچن، دكتۆره‌ كاژین پزیشکی شارەزای گشتی له‌م بابه‌ته‌دا ژه‌هراوی بوونی خۆراكی باسده‌كات.
 
زۆر گرنگە ئەمانەی خوارەوە لە بارەی ئەم نەخۆشیەوە بزانن بۆ ئەوەی دووربن لێ ی
ژەهراویبوونی خۆراکی چیە؟ 
1- نەخۆشیەکە بەهۆی میکرۆبێکەوە یان ژەهری میکرۆبەکەوە لەناو خۆراکی پیسبوو بەو میکرۆبە ،تووشی کۆئەندامی هەرس دەبێت.
2- میکڕۆبەکە دەشێ بەکتریا، ڤایرۆس، یان مشەخۆر بێت 
3- نیشانەکانی توشبوون  بریتین لە : ڕشانەوە، ئازاری گەدە ، ئازاری سک، سک چوون ، تا ، بێ هێزی و ئازاری لەش.
4- ئەوانەی کە زیادتر و زووتر و توندتر توشی دەبن بریتین لە : پیرو پەککەوتە، منداڵ، ئافرەتی دووگیان، ئەوانەی بەگری لەشیان لاوازە بەهۆی نەخۆشیە درێژخایەنەکان، وەکو : شەکرە، گورچیلە، جگەر و شێرپەنجە.

5- ئەو خواردنانەی سەرچاوەی نەخۆشیەکەن : گۆشتی باش نەکوڵاو و گۆشتی خاو، هێلکەی باش نە کوڵاو، شیری نەکوڵاو، پەنیر ، سەوزەو میوەی نەشۆردراو .

چۆن خۆمان بپارێزین : 
1. دەست شوشتن بە ئاو و سابوون بۆ ماوەی کەمتر نەبێت لە 15 چرکە ؛  پێش نان خواردن و دوای نان خواردن، پێش ئامادەکردنی خوادن، دوای دەرچوون لە ئاودەست (بەتایبەت لە منداڵاندا پێویستە دایکان و باوکان زوو زوو بیری منداڵەکانیان بێننەوە )، دوای دەست دان لە گۆشت و ئاژەڵە ماڵداریەکان. 

2. سەوزە و میوەکان بە باشی و بە ئاوێکی زور بشۆردرێنەوە.

3. خوادنەکانی وەک گۆشت ، هێلکە، ماسی بە باشی بکوڵێنرێن.

4. ئەو خواردنانەی کە پێشتر ئامادە کراوە ئەگەر لە ماوەی کەمتر لە ۲ کاتژمێر نە خورێت پێویستە بە داپۆشراوی لە ناو بەفرگر هەلبگیرێت (0-5 پلەی C )و  لە ماوەی 72 کاتژمێردا بخورێت . و ئەگەر لەو ماوەیە نەخورا بخرێتە ناو فرێزەر. 

5. خواردنی ئامادەکراو کاتێک گەرم دەکرێتەوە پێویستە لەسەر ئاگرێکی زۆر کەم و بە هێواشی و بە باشی گەرم بکرێتەوە( تا 70 C ). (بە پێچەوانەوە ئەگەر خێرا گەرم بکرێتەوە یان بەباشی گەرم نەبێتەوە ئەوا میکڕۆبەکە دووبارە چاڵاک دەبێتەوە) 

6. خواردنە بەستووەکان نابێت لە پلەی گەرمی ژووردا بتوێنرێنەوە، بەڵکو لەناو قاپێک لە قاتی ژێرەوەی بەفرگر دابنرێت تاوەکو لە پلەیەکی سارددا بە تەواوی بتوێتەوە. یان لەناو زەرفێکی نایلۆنی داخراو، لە ناو ئاوێکی سارد دابنرێت تا دەتوێتەوە.

7. تا دەکرێت و ناچار نەبن خواردنی دەرەوە مەخۆن.

8. ئاگاداری ماوەی بەسەر چوونی خۆراکەکان بن.

9. کاتێک لە بازاڕ خۆراک دەکڕن خوادنە خاوەکانی وەک گۆشت و مریشک و ماسی و هیلکە تێکەڵی خواردنەکانی تر مەکەن واتە لەناو هەمان زەرف نەبن ( بەهۆی ئەگەری گواستنەوەی میکرۆب بۆ یەکتری،  cross contamination )
چی بکەین کاتێک توشی دەبین:

1. هەولبدەن لە ماڵەوە پشوو بدە و ئاو شلەمەنی زۆر بخۆوە بۆ ئەوەی تووشی وشک بوونەوە نەبیت ، ئەگەر توانیت خواردنی سووک بەڵام کەم بخۆ وەک برنج ، شۆربا 

2. ئەگەر توشبوو هەریەک لەمانە بێت، ئەوا پێویستە سەردانی نزیکترین بنکەی تەندروستی بکات بۆ وەرگرتنی چارەسەر لە لایەن پزیشکەوە: 
ـ منداڵ ، پیر و پەککەوتە ، ئافرەتی دووگیان، یان ئەو نەخۆشانەی بەرگری لەشیان لاوازە وەکو نەخۆشانی شەکرە، گورچیلە ، جگەر ، شێرپەنجە ..        
  ـ ئەگەر توشبوو نیشانەکانی توندبوون ( ڕشانەوەی زۆر، خوێن لەگەڵ پیسایی، تایەکی زۆر، وشکبوونەوە).                                             
ـ یاخود نیشانەکان بە گشتی لە 3 ڕۆژ زیادتری خایاند.
3. هیچ دەرمانێک بە بێ ڕاوێژی پزیشک وەرمەگرە بە تایبەتی دەرمانی دژە هەوکردن و دژە سکچوون .

داگرتنی ئەپی راچڵەکین بۆ ئەندرۆید

داگرتنی ئەپی راچڵەکین بۆ ئایفۆن