نەك هەر لە دید و تێڕوانینی هاووڵاتیی ئاسایی كوردستاندا، زۆرجار لە گوتار و لێدوانی سیاسییەكانیشدا هەست بەوە دەكرێت، كە ئێمەی كورد بە هەڵە لە دۆستایەتیی وڵاتان تێگەیشتووین. وادەزانین ئەو وڵاتانەی دۆستی ئێمەن، ئیدی پێویستە به دڵی ئێمە و بۆ بەرژەوەندیی ئێمە سیاسەت بكەن. چاومان لەوەیە هەموو هەڵوێست و هەنگاوێكیان لە بەرژەوەندیی ئێمە بێت. كاتێك هەڵوێستێكی پێچەوانەیان لێ ببینین، بە بێوەفا ناویان دەبەین، یان ئەگەر بەرژەوەندیی ئەوان لەگەڵ بەرژەوەندیی نەیارێكی ئێمە یەكیگرتەوە، دەڵێن كارێكی نائەخلاقییان كردووە، یان دەڵێین ئێمەیان فرۆشت.
لە كاتێكدا هەموومان دەزانین سیاسەت لەسەر بنەمای بەرژەوەندییە، هەڵە تێگەیشتنەكەمان ئەوەیە، چاومان لەوەیە ئەو وڵاتانە بەرژەوەندیی ئێمە بخەنە سەرووی بەرژەوەندیی خۆیانەوە. كاتێك پێچەوانەی ئەمەیان كرد و دوای بەرژەوەندیی خۆیان كەوتن، بە كاری نائاكاریی دەزانین و دۆستایەتییان دەخەینە ژێر پرسیار و گومانەوە.
لە رابردووی دوور و نزیكماندا نموونەی ئەم وێناكردنە بۆ وڵاتان ئێجگار زۆرن و لە یادەوەریی باو و باپیرانمانەوە بۆ نەوەكانی ئێستا تۆمار كراون، فڵان وڵات كوردی فرۆشت، فیسار وڵات كوردی دا بە (شوو)، پشتیان تێمان كرد، بێ وەفا بوون، بەجێمانیان هێشت.
تازەترین گلەیی و گازندە و نیگەرانیی كورد لە وڵاتانی ئەوروپا و ئەمریكا ئەوەیە مامەڵەی دۆستانە لەگەڵ توركیا دەكەن، لە كاتێكدا توركیا دووژمنی كوردە. بێئەوەی رەچاوی ئەوە بكەین ئەمریكا و ئەوروپا بەدوای بەرژەوەندیی خۆیانەوەن، به درێژایی زیاتر لە نیو سەدەیە لەگەڵ توركیا لە هاوپەیمانێتیی ناتۆدا پێكەوەن، پێگەی توركیا و جوگرافیاكەی لە هاوكێشە و ململانێكانی جیهان و ناوچەكەدا بایەخی بۆ ئەوروپا و ئەمریكا زۆر لەوە گرنگترە، كە ئێمەی كورد لێی دەڕوانین.
لەدوای هێرشی رووسیاوە بۆ سەر ئۆكراینا، ئەمریكا و ئەوروپا زۆرترین سەرنجیان لەسەر فراوانكردنەوەی ناتۆیە، سوێد و فینلاند وەكو دوو وڵاتی ئەوروپی كە پێشتر مەیلی چوونە ناو ناتۆیان نەبوو، لەترسی خەونەكانی پووتین بۆ فراوانكردنی هەژموونی رووسیا بەسەر دەوروبەرەكەیدا، داوایان پێشكێش بە ناتۆ كرد بۆ ئەندامێتی لەو هاوپەیمانێتییەدا، بەپێی رێساكانی هاوپەیمانێتییەكە پێویستە وڵاتانی ئەندام رەزامەندی لەسەر وەرگرتنی ئەندامی تازە بدەن. توركیا لەلایەك بۆ رازیكردنی رووسیا و لەلایەكی دیكەشەوە وەكو نیگەرانییەك لە هەڵوێستی ئەو دوو وڵاتە ئەوروپییە لە پشتیوانیی كورد بەتایبەتیش لە كوردی رۆژئاوای كوردستان و داڵدەدانی نەیارەكانی توركیا، هەڕەشەی ئەوەی كرد رێگە لە ئەندامبوونی ئەو دوو وڵاتە دەگرێت بچنە ناتۆوە، ئەگەر مەرجەكانی توركیا جێبەجێ نەكەن. هەردوو وڵات وەكو پاكانە بۆ توركیا تاوەكو ئەندازەی پێچەوانەی بەها مرۆیی و یاسا و رێسا دیموكراسییەكانیان ئامادەی سازشكردن بوون بۆ توركیا، تاوەكو تەگەرەی ئەندامبوونیان لە ناتۆ لەسەر هەڵبگرێت. له بەرانبەر سازشەكانی سوێد و سەركردایەتیی ناتۆ بۆ توركیا، بە ئەندازەیەك رەخنەمان لە سوێد هەبوو، وەكو ئەوەی خوا ئەو وڵاتەی بۆ خزمەتی ئێمە دروستكردبێت و ئێستا لێمان هەڵگەڕابنەوە.
یاخود ئەوەی ئێستا توركیا هێرشی سەربازی دەكاتە سەر باشوور و رۆژئاوای كوردستان و هەڕەشەی داگیركردنیان دەكات، نیگەرانی بەرانبەر بە ئەمریكا دەردەبڕین و دەڵێین، نابێت ئەمریكا رێگە بەوە بدات توركیا پەلامارمان بدات، له كاتێكدا ئەمریكا له هەموو ئاستەكاندا نیگەرانیی خۆی بۆ توركیا دەربڕیوە. كەوتوینەتە گومانەوە چۆن توركیا دەتوانێت گوێ به قسەی ئەمریكا نەدات و موكوڕبێت لەسەر لەشكركێشییەكانی، بەڵام ماوەی 20 ساڵە ئەمریكا داوا لە پارتی و یەكێتیی دەكات لە باشوور هێزی پێشمەرگە یەكبخەین و به قسەی ناكەین. ماوەی 10 ساڵە ئەمریكا و ئەوروپا داوا لە (پەیەدە) دەكەن سێبەری (پەكەكە) لەسەر خۆتان لابەرن و پەیەدە به قسەیان ناكات، بەڵام دەمانەوێت توركیا بە قسەی ئەمریكا بكات.
بەتایبەتی لە سەرهەڵدانی داعشەوە بۆ ئێستا، ئەمریكا بە بەهای ملیاران دۆلار چەك و كەلوپەلی سەربازیی داوە بە كورد لە رۆژئاوای كوردستان، هەروەها بە هەمان قەبارە و بگرە زیاتریش كۆمەكی بە هێزی پێشمەرگە كردووە لە باشوور، كە توركیا هێرشمان دەكاتەسەر، چاوەڕوانیمان لە ئەمریكا تاوەكو ئەو ئاستەیە سەربازەكانی بنێرێت بۆ پێش سوپای توركیا و رێگری لە لەشكركێشییەكانی بكات؛ كە ئەمە ناكات، پێمانوایە ئەمریكا خیانەتی لێمان كردووە.
هەر بەڕاستی ئەمریكا چی بكات لەوە زیاتر، جگە لەو شەڕە ناوخۆییانەی هێزە چەكدارەكانی كورد كردوومانەتە سەر یەكدی، هەركات مەترسی لەسەر هەرێمی كوردستان و رۆژئاوای كوردستان دروست بووبێت، ئەمریكا و هاوپەیمانەكانی بەهانای كوردەوە هاتوون، لە پەیدابوونی (ئەنسار ئیسلامەوە بۆ داعش) ئەگەر ئەمریكا بە مووشەك و فڕۆكە و چەك و تەقەمەنی پشتیوانی كورد نەبوایا، مومكین نەبوو كورد بتوانێت بەو ئەندازەیە رووبەڕووی ئەو مەترسییانە ببێتەوە.
لە هەلومەرجێكی وەكو ئێستادا، كە جیهان و ناوچەكەی ئێمەش گیرۆدەی كۆمەڵێك هاوكێشە و ململانێ بوون، پێویستە ئەوە لەبەرچاو بگرین كە بەرژەوەندیی دەوڵەتەكان لەپێشترە لە دۆستایەتی یاخود بەرژەوەندییان لەگەڵ گەل و نەتەوە بێدەوڵەتەكاندا. بۆیە لەبری ئەوەی چاوەڕوانی هەڵوێستی وڵاتان بین، دەبێت خۆمان بخەینە بەردەم بەرپرسیارێتیی ئەوەی ئەی خۆمان چین؟ توانای خۆمان كامەیە بۆ بەرگریكردن و مانەوەمان؟ لە بەرانبەر شەڕی توركیا دژ بە پەكەكە و لەشكركێشیی توركیا بۆ ناو قوڵایی باشوور، هەروەها ئامانجی توركیا بۆ هەمان سیناریۆ بۆ ناو قوڵایی رۆژئاوا، پێویستە پرسیار لە هەڵوێست و توانای پەكەكە بكەین، پێش ئەوەی رووی رەخنەمان بكەینە ئەوروپا و ئەمریكا، توركیا كاتێك نائارامی و شەڕ دەخاتە ناو باشوور و رۆژئاواوە، دەبێت بپرسین پەكەكە بۆچی هاوكێشەكە هەڵناگێڕێتەوە بۆئەوەی نائارامییەكە بگوێزێتەوە بۆ ناو قوڵایی توركیا. ئایا توانای رێكخراوەیی و رێكخستن و جەماوەریی پەكەكە ئێستا هێندە لاواز بووە وەكو لەناو توركیا هەستی پێدەكرێت؟ ئەگەر ئەوە راستیی سەنگ و قورسایی پەكەكە بێت، دەبێت دان بەوەدا بنێین رۆڵی بەرەو كۆتایی دەچێت؛ بەڵام پێناچێت پەكەكە هێندە بێكاریگەر بووبێت و ئەوە راست نییە كە رێكخستن و جەماوەری بەو ئەندازەیە كەم بووبێتەوە، راستییەكە ئەوەیە لە بازنەی سەركردایەتیكردنی پەكەكەوە بە دروستی ئاراستەی ئەو رێكخستن و جەماوەرە ناكرێت. ئەمە نەك بۆ ناوخۆی توركیا، تەنانەت لەناو رەوەندی كوردی لە وڵاتانی ئەوروپاش هەستی پێدەكرێت. رۆژگارێك كە ژمارەی كورد لەو وڵاتانە نیوەی ئەوەی ئێستاش نەدەبوو، پەكەكە دەیتوانی بە سەتان هەزار كەس بخاتە سەر شەقامەكانی ئەوروپا و گوشار بخاتە سەر ئەو وڵاتانە بۆ هەڵوێست نواندن دژ بە توركیا، بەڵام ئێستا له بەرانبەر گواستنەوەی شەڕ دژی پەكەكە بۆ ناو قوڵایی دەیان كیلۆمەتر بۆ پشتی سنوورە نێودەوڵەتییەكان و تەنانەت لە بەكاربردنی چەكی یاساغی نێودەوڵەتی بەرانبەر بە گەریلا، هیچ كاردانەوەیەكی جەماوەرەكەی پەكەكە نابینین، كە ئەمە جێی پرسیارە.
كورد لە رابردوودا هیچكات بە ئەندازەی ئێستا لەڕووی توانای سەربازی و چەك و كەرەستەی جەنگییەوە بەهێز نەبووە، لەڕووی ژماره و توانای مرۆییشەوە هیچ كات بە ئەندازەی ئێستا رەوەندی كوردی زۆر و بەرفراوان نەبووە لە ئەمریكا و ئەوروپا، كە ئەگەر رێكبخرێن توانای دروستكردنی كاریگەرییان لە ئاستێكدایە بڕیاری نێودەوڵەتی بگۆڕن. رێكخستنی ناو ماڵی كورد و دروستكردنی هەماهەنگی لەنێوان خۆمان بۆ بە دروستی بەكارهێنانی ئەو توانایانەی هەمانە دەمانپارێزێت، نەك چاوەڕوانكردنی قەدەر و هەڵوێستی وڵاتان.