ھەن لەكۆشكەكانیشدا ناتوانن گەورەو سەركردەبن
ھەن لە زیندانیشا ھەر مرۆڤی گەورەو سەركردەن
گەلی كورد لەبەردەم قۆناغێكی نوێی خەباتدایە، ھەر قۆناغەو توێشوی خۆی ھەیە. ھەندێك ھەن لە قۆناغێكدا ھەڵوێستی باڵایان ھەبوەو لە قۆناغی تردا نەوی بوون.
بڕوام نیە مرۆڤی باڵا شوێن و كات و دۆخ ھەڵوێست و ئاراستەی بگۆڕێ. ئەگەر نا ھەر دۆخ و كات و شوێنەكە، روویەكی پێ دەبەخشێ و بە گۆڕانیان ئەویش رووی راستەقینەی دەردەكەوێت.
مرۆڤی گەورە لە دۆخی دژوارو دووڕیاندا دەردەكەون. پلەو پایەو سەروەت و پشت و خێڵ و بنەماڵە، ھەرگیز مرۆڤی گەورە دروست ناكەن. جگە لە ھەڵوێست!كورد لە شێوازو قۆناغەكانی خەباتیدا چەندین سەنگەری بەرگری و مانەوەی گرتووە.
یەكێك لە سەنگەرە سەخت و قایمەكان و رووبەڕووبونەوەی ستەم، سەنگەری زیندان بووە. بۆ كورد لەم سەردەمەشدا هێشتا زیندان هەر هەمان سەنگەرەكەی خاڵە شیهاب و ئەوانی ترە. بەڵام زۆر ھەن بەرژەوەندی خودی و خودگەرەكی چاوی ویژدانی خوار كردون.
لەكوردستانی گەورە (باكور) دەیان ژنی سیاسی كورد، دەیان پیاوی داكۆكیكار لەمافی مرۆڤ و مافی گەلان لە زیندانە سەختەكانی توركیان. پەرلەمانتارو نوێنەری گەل لە زیندانن، نەك چۆكیان بۆ سەروەت و سامان و بەرتیلی گەورەی دەوڵەت دانەداوە، بەڵكو دانەبڕاون لە خەباتی سیاسی و مەدەنی و شارستانی خۆیان. ھەر كات دەنگیان دەگاتە دەرەوەی زیندان ژیان پڕ دەكەن لە ھیواو گوتاری بەرگری كورد و گەلانی بن دەست. دەمیرتاش یەكێكە لەو نمونانەی لە زیندانیشەوە دەوڵەتی ھەراسان كردوەو سۆزی وڵاتانی رۆژئاوای بۆ دۆزەكەی زیاتر كەمەر كێش دەكات.
رۆژی10ی 12ی 2021 لە یادی راگەیاندنی جارنامەی گەردونی جیهانی مافی مرۆڤ بەئامادەبونی كلاودیا رۆت وەزیری رۆشنبیری وكلتوری ئەڵمانیاو سیاسەتمەداری پارتی سەوزی ئەڵمانیاو ژمارەیەك لە بەرپرسانی وڵات و چالاكوانانی بواری مافی مرۆڤ و كەسایەتیە دیارەكانی وڵات لەڕێوەرەسمێكی شایستەدا خەڵاتی ڤایماری 2021 بۆ مافی مرۆڤ بەخشرایە سەڵاحەدین دەمیرتاش و خەڵاتەكەش لەلایەن سلێمان دەمیرتاشی برایەوە وەرگیرا.
شارەوانیەكە لە راگەیەنراوێكیدا دەڵێت: لەماوەی كاری سیاسیدا دەمیرتاش داكۆكیكاری سەرسەختی مافی هەموو گەلانی ناو توركیا لە كریستیان و عەلەوی و ئێزدی نەتەوەكانی وەك كوردو عەرەب و توركمان و ئاشوری و ئەرمەنیەكان بوەو دروشمی یەكسانی و ئازادی هەڵگرتوە.
ئەنجومەنی شارەوانی شاری ڤایمەر پشتیوانی لەگەل و نەتەوەو ئاینە هەڕەشە لێكراوەكان دەكات.
ئەم رووداوە ناكرێ بە سانایی لێی بڕوانرێ، پێویستە بەدواداچونی بۆ بكرێت لە رێگەیەوە دۆستی تری بۆ پەیدا بكرێت. میكانیزمی ھاوشێوە لە شوێنی تر بگیرێتە بەرو دەرسی لێ وەربگیرێ و، لە ھەرێمی كوردستان پیاچوونەوە بە میكانیزمی كارو خەباتی سیاسی و دیبلۆماسی بكریتەوە.
بۆچی كوردێك لە زیندانەوە دەتوانێ سەرنجی وڵاتان رابكێشێ بەبێ مادەو كەرەستەی جگە لە زیندانی بونەكەی. لای ئێمەش لەناو نازی كۆشك و تەلارەكان لەناو جلی ماركەو قات و ئەفەندێتی گران بەھاو بەردەم مایك و ریزی ئۆتۆمبیل ناتوانرێ بەخشش و بەرھەمی ئینسانی و نیشتمانی پێشكەش بكات. مەسەلەكە ئاسانە پەیوەستە بەبون و نەبوونی قەزیەوە.
لەبیركردنی سەرەتاكانە لەكوێوە ھاتین لەناو ئەو ھەموو ژان و ئازارو خوێنەوە ھاتین و گەیشتین بەكوێ. بەدونیایەكی پڕ لە نادادی و گەندەڵی و جیاكاری و خێڵایەتی ئەمە بۆ؟بۆیە ئەو خەڵاتەی دەمیرتاش بۆ بەخۆداچونەوەو بۆ بەشداریكردن لەو رێڕەوە كاریگەرە گرنگ بوو.
گەر بگەڕێینەوە سەرەتای دەركەوتنی دەمیرتاش لەبەردەم دادگا بە زمانی كوردی بەرگری لە ناسنامەی خۆی و نەتەوە بن دەستەكەی كرد. ئەمە وێنەی ئەو پەرلەمانتارانەی پیشانداینەوە كەلەناو پەرلەمانی توركیا بەكوردی رووبەڕووی گوتاری ئینكاری نەتەوەیەكی دەیان ملیۆنی بوونەوە. وڵامی نەفەس تەسك و كورت بین و كەوتوە ژێر كاریگەری گوتاری داگیركەرانی دایەوە، بەڵێ ھێشتاو ئەوساش هەبوون و هەن دوای تەپڵی داگیركەران كەوتون و كورد وتەنی بەبانگی پێغەمبەر باوەڕ ناكەن و بۆ تانەدان لەو جوامێرە باسی ئەوەیان دەكرد دەمیرتاش زمانی كوردی نازانێ، بێ خەبەر لەو كوڕە زازاییەی كە زۆربەمان ئەو دایەلێكتە نازانین، كە كوردیەكی پەتیە، بەڵام ئەو لەبەردەم دادگا بەشێوەزاری كرمانجی بە زمانێكی پاراو بە رۆحی (سەحەر) بەرپەرچی تۆمەتە ناڕەواكانی دادگای توركیای دایەوە.
ئەو سوربوو لەسەر وتەكانی كەلەپەرلەمان كردویەتی و داكۆكیكردن بووە لەمافخوراوانی گەلەكەی.
ئەم سەردەمە زیندان یەكێكە لە سەنگەرە پڕ لە ژن و پیاوی نەبەز لەتوركیادا، پشتیوانی ئاشتی و كۆتایهاتنی كێشەكان بە دیالۆگ باشترین چەكی دەستی كوردە لە رۆژھەڵاتی ناوەڕاست. دۆست بۆ دۆزەكە زیاتر دەكات و رووی داگیركەرانی كوردستان ئاشكراتر دەكات. دیالۆگ و كۆتایی هێنان بە شەڕو كوشتار لەو رێگایەوە بژاردە دروستەكەیەو دەمیرتاش لەسەر ئەو نەھجەیە. سەدان ساڵە كوشتن و بڕین و سیاسەتی ئینكار نەیتوانیەوە رێگا دروستەكەی ژیان بێ لە رۆژهەڵاتی ناوەڕاست و، ئەو وڵاتانەی كوردستانی بەسەردا دابەشكراوە. پەیامی كورد پەیكی پێكەوەیی و داد بووە. سوربوون لەسەر ئەم هێڵە نزیكترمان دەكاتەوە یان دەمانگەیەنێتە ئامانجەكانمان.
پەیامی دەمیرتاش سوربوون و بەردەوامیە لەسەر ئەو شێوازە مۆدێرن و نەرم و سۆز راكێشەی كە گرتویەتیە بەر. گرنگە بە وردی چاودێری ئەو جوڵەو رووداوانە بكرێت چونكە لەگەڵ دۆخی كورد بەگشتی پێكەوە گرێدراون و ھەرگیز بێ كارلێك نەبون و نین. پشتیوانی گوتاری خەباتی پەرلەمانیی و مەدەنی و بەرگری لە دۆزە رەواكەی گەل مەسەلەیەكی ژیانیە. ئەم سەردەمە زیندان ھێشتا سەنگەرێكی قوڵ و فراوانی ئەو كاروانەیەو دەمیرتاش لەوێوە سەرنجی دونیای بەلای مەزڵومیەتی كوردو رەوایی دۆزەكەی راكێشاوە. رۆژێ دێ بەرژەوەندی دونیا وەردەچەرخێتە سەر ئەم راستە رێیە.لەناو ئەم ھەموو ئاڵۆزی و قەیرانانەی دونیا، رۆژگار دەڕواو خەباتی زیندان و خەباتیـ مەدەنی كورد، بەردەوامەو دەركەوتوتر دەبێ. بەڵكو رۆژێك زووتر بێدەنگەكانیش لەدەرەوەی زیندان ویژدانیان بجوڵێ و سەروەت و سامانی زەبەلاحی گەل و خەڵك، تۆزێ لەكاتی تەوەزەلی خۆیان بۆ ئەو پرسە بدەنە خەرج. یا لە قۆزاخەی بەرژەوەندیە بچوك و، كەوڵی شەرمنی بێنە دەرو لە دەمكەلی سەركەتن ھاوبەشی بكەن. بەھەموو ئەو سەختیانەی روو دەدەن بەم ھەموو قەیرانانەی رووی كردۆتە ھەموو لایەك، دەرفەتی گەورە لەبەردەم كورددا ھەیە. لەناو تەلاو كۆشكەكانەوە ھیوا بڕاویی زۆر ھەبێ. لەناو زیندان و لەناو رەوەندی كوردستانی ئاوارەوە ھیوای گەورە بەدی دەكرێت.