لە دەروازەی مێژوودا.. ناكۆكییەكان یان دەرفەتەكانمان گەورەترن...؟!

عیماد ئەحمەد


08/12/2022

مێژوو تەنیا تۆماركردن و گێڕانەوەی رووداو و بەسەرهاتەكان نییە، بەڵكو مایەی پەند و دەرس وەرگرتنە، دۆزینەوەی رێگەچارەی قەیران و رێگریە لە دووبارە كردنەوەی هەڵەكان، بەڵام پێناچێ وەكو پێویست مرۆڤ لە مێژووی دورودرێژی خۆی فێربووبێت، چونكە هەمان هەڵەو هەمان گرفت لەفۆڕم و چوارچێوەی جیا دوبارە دەبنەوە.

ئەوەی لێرەدا دەمانخاتەوە سەر كەڵكەڵەی بیركردنەوە لە رابردوو، دۆخی ئێستای كوردستان و تەشەنەكردنی قەیران و كێشەی جۆراوجۆرەكانە، گەرمبوونەوەی ململانێ و ناكۆكییە لەسەر حسابی گونجان و پێكەوەهەڵكردن، لەكاتێكدا كە پێویستی زۆرمان بە سازان و یەكخستنی هێزو توانای خۆمانە بۆ ئەوەی بەرگەی دۆخی قورسی پڕ لە قەیران و تەنگژەكانی ئێستا بگرین و تێیانپەڕێنین.

لەڕاستیدا گەر یەكدەنگ و یەكدەست بین دەرفەت و ئاسۆی فراوانمان لەبەردەمە، دەسكەوتەكانیشمان زۆر لەوە زیاتردەبێت كە ئێستا لەسەری ناكۆكین و خۆمان و خەڵكیشی پێوە نیگەران و دڵتەنگ دەكەین.

لە سەرەتای ساڵی (١٩٩٥) وەفیق سامەڕایی كە یەكێك بوو لە كەسایەتییە گرنگەكانی رژێمی سەدام، بەھۆی نائومێدی لەو رژێمە رایكرد و خۆی گەیاندە كوردستان، دوای گەیشتنی بۆ سلێمانی، سەردانی كاك نەوشیروانی كرد و منیش لەو دانیشتنە ئامادە بووم، بەداخەوە ئەو كات شەڕی نەگریسی ناوخۆ لە ئارادابوو و مەترسیش لەسەر ئەزموونە فیدڕاڵیەكەمان هەبوو... پرسیاری كرد: ئەو شەڕە لەسەر چییە؟ كاك نەوشیروان هۆكارەكانی شەڕەكەی باسكردو ئاماژەی بە گومرگی ئیبراهیم خەلیل كرد، وەفیق سامەڕایی كۆمێنتێكی زۆر جوانی لەسەر ئەو خاڵە خستەڕوو گوتی (ئێوە بۆ ئاشت نابنەوە، لەبری شەڕی خۆكوژی، بۆ هەوڵ نادەن رژێمی سەدام بڕوخێنن كە پارەی یەك رۆژی نەوتەكەی بە ساڵێكی ئیبراهیم خەلیلە).

كاك نەوشیروان وتی بڕۆ قەناعەت بە مام جەلال و كاك مەسعود بكە.

ئێستا لەسایەی ئەم دۆخە سیاسییە گرژو ئاڵۆزەو بوونی مەترسی دەرەكی، هەمان ئەو رستانەی وەفیق سامەڕاییم بەخەیاڵدا دێنەوە كە بەشەكەتی لەداقوقەوە و‌ بەپێ خۆی گەیاندبووە لەیلان ئینجا كەلار، پێڵاوەكانی هەلاهەلا بوون، دوای گەیشتنی، كاك عوسمانی حاجی مەحمود لە ماڵی دۆستێكی خۆی دەیبینێ و جوتێ پیێڵاوی بۆ تەرتیب دەكات و لەگەڵ خۆی دەیهێنێ بۆ سلێمانی و دواتر رەوانەی لای مام جەلالی دەكات لە هەولێر.

ئەو پیاوە لە ئێمە باشتر نرخی ئەو ئازادی و رزگاربوون لە رژێم و دكتاتۆریەت دەزانی كە ئێمە بێباكانە لەتمان كردبوو، ئامۆژگاری دەكردین بۆ رێكەوتن و كۆتایی هێنان بە شەڕو ناكۆكی، كە سوپاس بۆ خوا دوای چەند ساڵێك كۆتایی بە شەڕی خۆكوژی هات و ئاشتی بەرقەرار بوو و بووین بە بەشێكی كاریگەر لە روخاندنی رژێمی بەعس و دامەزراندنی عیراقی تازە لەسەر بنچینەی سازان و شەراكەت و بۆ یەكەم جار لە مێژووی عیراقدا كوردێك (مامجەلال) ببێت بە سەرۆك كۆماری عیراق و پێی بوترێت سەمامی ئەمانی عیراق و بووین بە خاوەنی فیدرالیەت بەپێی دەستورو دابینكردنی لە (١٧/١٠٠) بوجەی عیراقی ئیتحادی بۆ هەرێمی كوردستان كە مانگانە زیاتر لە ملیارێك دۆلار بوو.

لەم نووسینە مەبەستم نییە بڵێم ئێمە لەبەردەم هەڕەشەی شەڕێكی ترداین، بەقەد ئەوەی مەبەستمە بڵێم پێویستمان بە تەباییە نەك پەرتبوون، ناكۆكی و جیاوازییەكان هەر چەند بن بایی ئەوە نین گرژی دروست بكرێ و خەڵك دووچاری دڵەڕاوكێ و نائومێدی ببێ.

ئێمە ئەمڕۆ پێویستە خۆمان رووبەڕووی بەخۆداچونەوەیەكی رەخنەگرانە بكەینەوە، دواتر خاڵە ناكۆك و كۆكەكان جیا بكەینەوە، ئینجا میكانیزمی چارەسەری خاڵە ناكۆكەكان دەستنیشان بكەین و بڕیاری لەخۆبوردوانە بدەین، چونكە ئەگەر كێشەكانی ناوخۆی خۆمان چارەسەر بكەین و دادپەروەری و حوكمی رەشید بەرقەرار و متمانەی خەڵك مسۆگەر بكەین و پەیوەندی دروست و بەپێی دەستور لەگەڵ بەغدا جێبەجێ بكەین، ئەو كات ئەتوانین بە سەربەرزییەوە خزمەتێكی باش بە خەڵك و كوردستان بكەین و رۆحی شەهیدەكانمان شادبكەین.

لەڕاستیدا ئەگەر لۆژیك زاڵ بكەین وەك گوتمان ئەوەی لە پێشمانە زۆر لەوەزیاترە لەوەی ئێستا لە پێناویدا خەریكە حیسابی بۆ دەكەین.