بورهان یاسین
18 کاتژمێر پێش ئێستا
ئەمەی سەرەوە ناونیشانی ئەو وتارەمە كە تەنها چەند هەفتەیەك دوای روخانی رژێمی بەشارئەسەد، دەربارەی دروزەكانی سوریا، رێك لە ٤/١/٢٠٢٥دا بڵاومكردەوە.
لەگەڵ رووداوەكانی ئەو چەند رۆژەی دوایی گرنگیی باسكردنی چارەنووسی دەروزەكان بە توندی سەری هەڵداوەتەوە.
هەروەك چۆن لە سەرەتادا بۆچوونمان وابوو، كە چارەنووسی سوریا بەندە بە چارەنووسی پێكهاتەكانی (نەتەوەیی، دینی، مەزهەبی)، ئێستا ئەم بۆچونە زیاتر روون بۆتەوە.
تا ئێستا دەسەڵاتدارانی نوێی سوریا نەك هەر نەیانتوانیوە لە گرنگی و ئاڵۆزی ئەم پرسە بگەن، بەڵكو بونیادنراو لەسەر باوەڕی ناوەندییەتی دەسەڵاتی دەوڵەت و توندڕەویی ئیسلامی، تا رادەی "تەكفیركردنی" پێكهاتە غەیرە موسڵمانەكان، بە ئەگەری زۆر، سوریا بەرەو خوێنڕێژییەكی زیاتر و دواڕۆژێكی تاریكتر دەبات.
لە دۆخێكی ئەوهادا، هەر وەك لە بابەتەكەدا ئاماژەی پێكراوە، هەموو كورد لە كوردستانی مەزن و لە هەر جێگایەكی كوردی تیا دەژیێ هۆش و ئاگاییان روو لە رۆژئاوای كوردستانە، كە من پێم وایە بەرپرسەكانی تا ئێستا توانیویانە بە سیاسەتێكی "خۆپارێزیی ئاڵۆز" دەست بە ئەزموونەكەیانەوە بگرن و تەنانەت لە ماوەی دواییدا لە ناو زۆرێك لە پێكهاتەكانی سوریا بە تایبەتی دروز رووی قسەیان لە رۆژئاوای كوردستان بووە بەوەی كە نەك هەر بێن بە هانایانەوە بەڵكو تەنانەت دەسەڵاتدارانی بە شایستە دەزانن كە دەسەڵاتی ناوەندی لە دیمەشق بگرنە دەست بۆ پاراستنی هەمووان. بەڵام رۆڵی رۆژئاوای كوردستان لە ماوەی داهاتوودا نە بێكێشەیە و نە ئاسانە، هەر وەك پێشتریش وا بووە. بە هەر حاڵ گرنگە كە هەنگاوەكانی داهاتووی دەوڵەتی توركیا لەوەی كە خۆیان پێی دەبێژن "كۆتاییهێنان بە تێرۆر" بە شێوەیەكی نەرێنی و نێگەتیڤ بەسەر ئەزموونی ئەو بەشەی كوردستاندا نەشكێتەوە.
هەڵبەتە دەشزانین كە تێكەڵاوبوونی ئیسرائیل لە دۆخی سوریا و لە چارەنووسی دروزەكاندا بووە بە رەهەندێكی یەكجار گرنگ كە بۆ داهاتوش دەبێتە فاكتەرێكی یەكلاكەرەوە لە دیاریكردنی دواڕۆژی تەواوی سوریا، بە تایبەتی چارەنووسی دروزەكانی سوریا. هەروەك لە وتارەكەشمدا ئاماژەم پێداوە و پێشبینیم كردووە، دروزەكانی ئیسرائیلیش، بە فۆڕم و شێوازی جیا جیا، رۆڵێكی گرنگ دەبینن لەو ئاراستەیەدا.
لە چەند رۆژی رابردوودا راگەیاندراوی رۆژنامەوانی نێردەی سەرۆكی ئەمریكا بۆ سوریا (تۆم باراك)، كە تیایدا ئاماژەی بە ناسەركوتووی سیتمی فیدڕاڵی بۆ سوریا عێراق كرد، ئاماژە و پەیامێكی زۆر ناسەركەوتووانە. دەكرێ ئەم پەیامە لە لایەن دەسەڵاتدارانی نوێی سوریا ئەو تێگەیشتنەی بۆ كرابێ وەك ئەوەی كە پەیامەكە هەڵكردنی گڵۆپی سەوز بێت بۆ ئەو دەسەڵاتدارانە كە لە داهاتوودا ئەمریكا لەگەڵ دەسەڵاتێكی مەركەزییە دەبێ وە هەر بەم تێگەیشتنەش، یا راستتر بڵێین بە هەڵەتێگەیشتنە، ئیتر ئەو دەسەڵاتدارانە "دەستیان كراوە دەبێت، وە بۆیان هەیە، كە دەسەڵاتی ناوەندیی بەسەر هەموو بەشەكانی سوریادا بسەپێنن". هەڵبەتە پێویستە ئەوەش بڵیین كە كایەی سیاسەتكردن لە رۆژهەڵاتی ناوەڕاست، وە بە تایبەتی بواری پەیوەندییە نێو دەوڵەتییەكان، پڕیەتی لە نموونەی "بە هەڵەتێگەیشتن" كە زۆر ململانێ و جەنگی بە دوای خۆیدا هێناوە. دەكرێ ئەو بە هەڵەتێگەیشتنەی دەسەڵاتدارانی نوێی سوریا، لە پەیامەكەی تۆم باراك، نموونەیەكی هەرە زیندو بێت لەو ئاراستەیەدا!
ماوە لە كۆتاییدا ئەوەش بڵێین كە رووداوەكانی رۆژانی دوایی پەیوەندیدار بە دروزەكان، لە حاڵەتی بەردەوامبوونیاندا، دەرگا زیاتر دەكەنەوە بەرامبەر بارگرژی، تەنانەت ململانێی راستەوخۆ، لە نێوان توركیای ئەندام لە ناتۆدا و ئیسرائیلی هاوپەیمانی ئەمریكا.
ئەمەش لینكی وتارەكەیە: