*سالار مەحمود
7 رۆژ پێش ئێستا
جیاواز لە هەموو حیزبە سیاسیەكانی كوردستان، تێزی یەكێتی بۆ پرۆسەی سیاسی لە عیراق بەگشتی و، میكانیزمی چارەسەری كێشەكان بەتایبەتی، تێزێكی واقعی و لەسەر بنەمایەكی گونجاو دروست بووە.
چونكە داڕێژەری ئەو بنەمایە سەرۆك مام جەلال لە رۆژگاری یەكەمی عیراقی دوای دیكتاتۆریەت دایڕشتوە. هەموو فیگەرە كاریگەرەكانی سیاسی و ئاینیش لە عیراقدا، لایان پەسەند بوو،
گەرچی لە دوای خۆی، واتە لە دوای دەورانی سەرۆك مام جەلال، بەردەوام بوون لەسەر رێچكەیە ئاڵەنگاری زۆری هاتەپێش. بەڵام یەكێتی دەرەتانی تری نەگرتە بەرو، لەسەر ئەو رێ و رێچكەیە بەردەوامە.
لەبەر ئەوەشە متمانەی خەڵكی كوردستان بەگشتی و خەڵكی ناوچە كوردستانیە دابڕێنراوەكان و، هیوایان بەم هێزە نیشتمانیە هەیە، بەردەوام و مكوڕ بێ لەسەر بەدەستهێنانەوەی مافەكان و، بەغدا هەمیشە بە ناوەندی ململانێی دەستوریی هەژمار بكات.
تێزی نەكشنانەوە لە پرۆسەی سیاسی
یەكێتی بڕوای وایە هێزە كوردستانیەكان زیاتر لە ئەركێكیان لە ئەستۆیە لەبەغدا ...
یەكەم: داكۆكی لە پرسە نیشتمانی و نەتەوەییەكانی گەلەكەمان.
دووەم: داكۆكی لە بنەماكانی دیموكراسی لە عیراق و پرسە دەستوریەكانیش.
هاوتەریب ئەم دوو بنەما چەسپاوە یارمەتیدەر بووە بۆ پشتیوانی هێزە دیموكراتەكانی تر لە عیراقدا، كە پشتیوانی مەسەلە رەواكەمان بن لە چوارچێوەی دەستووردا. هەروەها كۆمەڵی نێودەوڵەتیش ئەو بابەتە رەچاو بكەن كە كورد لە عیراقدا پایەیەكی سەرەكی پرۆسەی نوێی سیاسی_دیموكراسیە. هەر لەبەر ئەوەش لە هیچ قۆناغێكدا یەكێتی لەگەڵ كشانەوە نەبووە لە پرۆسەی سیاسی لە عیراق و، كشانەوەی نەكردۆتە كارتێكی فشار و مەرج بەسەر ئەوانی ترەوە. چونكە لەو بڕوایەداین سەرباری گرفت و ئاستەنگەكان، سەرباری نەچوونە ژێر باری چارەسەری كۆی پرسەكان بەپێی رێكاری دەستوریی. هێشتا بەغدا چەقی ململانێی نێوان (ئێمەو ئەوان)ە. لەم میانەشدا گفتوگۆ بە گونجاوترین میكانیزمی چارەسەری كێشەكانمان كردۆتە تێشووی بەدەستهێنانی مافەكان.
تێزی رێكەوتن لە بری هەڵپەساردن
یەكێتی وەك ژانەرێكی گرنگی كۆكەرەوە لەبەغدا و كوردستانیش تەماشا كراوە. چونكە لەسەر بنەمای گەیشتن بە شوێنێك كە بەرژەوەندی هەمووان بپارێزێت، پرەنسیپی گفتوگۆی كردۆتە باشترین چەكی ئەو ململانێیە.
بۆیە زۆربەی رێكەوتنە كاتی و درێژخایەنەكانی نێوان ئێمەو ئەوان، داینەمۆكەی یەكێتی نیشتمانی كوردستان بووە.
بە دواین رێكەوتنیشەوە لەسەر نەوت و هاتنی مووچەی فەرمانبەران و مووچەخۆرانی كوردستان.
ئەم بنەمایە لە كەركوك و موسڵ و سەلاحەدین و دیالەش بە باشی دەردەكەون لەگەڵ لایەنەكانی تردا.
بەتایبەتی لەكەركوك كە لە دوای رووداوەكانی ریفراندۆمیشەوە، یەكێتی پاشەكشەی نەكرد تا گەیشتینە وەرگرتنەوەی پارێزگاری كەركوك. روانگەی جیاجیا هەبوو لەم پرسەدا بۆ چارەسەر و ململانێ، بەڵام روانگەی یەكێتی كۆكەرەوەتر بوو.
لە ئێستاشدا بڕوامان وایە، پێویستە درەنگ یا زووە كێشەكانی تری وەك خاك و ئیستحقاقاتی خەڵكی كوردستان و دەستگرتن بەبنەماكانی فیدراڵیەتەوە لە عیراق چارەسەر بكرێن و، لایەنە عیراقیەكان ( ئەوان ) خۆیانی لێ نەبان نەكەن. بە پشت بەستن بە بنەماكانی دەستور هەنگاوی چارەسەری بۆ بنێن.
سەبارەت بەهەڵبژاردنی پەرلەمانی عیراق
یەكێتی هەر لەسەرەتاوە لەگەڵ ئەوە بوو دۆخەكە چەند ناهەمواریش بێ، هەڵبژاردن لە وادەی خۆیدا بكرێت.
هیچ بیانوویەك نەبێتە بەهانە بۆ بایكۆتكردنی هەڵبژاردن. چونكە هێشتا گونجاوترین بژاردەیە لە رێیەوە خۆمان بەهێزتر بكەین لە بەغداو ( ئێمە ) لایەنە كوردستانیەكان بەهێزەوە بچینەوە پەرلەمانی عیراق و، ئەو دامەزراوەیە بكەینە سەكۆی شەڕی دەستوریی و یاسایی بۆ پارێزگاری لەوەی بەدەست هاتوەو، داكۆكی لەوەی پێویستە بەدەست بهێنرێت.
وا دەچینە ناو قۆناغێكی نوێ لەم پرسەداو، بانگەشەی هەڵبژاردن دەست پێ دەكات.
گوتاری ئەم بانگەشەیە جیاوازترە لە هەڵبژاردنی كوردستان.
گوتارمان ئاراستەكەی زیاتر روو لە بەغدایەو، دروشم و خیتابمان لەچوارچێوەی ئەوەی مومكینە لە رێگەی پەرلەمانی عیراق و حكومەتی ئیتحادیەوە بەدەست بێت.
یەكێتی و یەكێتیەكان لەم پرسەدا ئامادەكاریان كردووەو خوازیارین هەمووان بە رۆحیەتی دیموكراسیەوە ئەم كەرنەڤاڵی هەڵبژاردنە سەربخەین. یەكێتیەكی بەهێزیش واتە كوردستانێكی بەهێز لە عیراقدا.
بەرەو قۆناغێكی نوێ و بەهێزكردنی پێگەی كوردستان لەناو ئەم وڵاتەدا، بە لەبەرچاگرتنی كەموكوڕیی و كێماسیەكانی رابردوو.
*ئەندامی سەركردایەتی یەكێتی